BPA là gì? Có tốt cho sức khỏe không? Giải đáp từ A đến Z

3.1. Ảnh hưởng đến hệ nội tiết

BPA là chất gây rối loạn nội tiết, có khả năng bắt chước hormone estrogen trong cơ thể. Khi xâm nhập vào, nó làm mất cân bằng hormone giới tính, gây rối loạn chức năng sinh sản. Tình trạng này có thể dẫn đến kinh nguyệt không đều ở nữ giới và giảm chất lượng tinh trùng ở nam giới. Nếu tiếp xúc lâu dài, BPA có thể làm suy giảm khả năng sinh sản ở cả hai giới.

3.2. Nguy cơ phát triển ung thư

Các nghiên cứu trên động vật cho thấy BPA có liên quan đến sự phát triển bất thường của tế bào, hình thành khối u. Đặc biệt, nó làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú ở nữ giới và ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới. Vì BPA bắt chước estrogen – hormone có vai trò trong nhiều loại ung thư – nên việc tiếp xúc với BPA là một yếu tố đáng lo ngại. Mặc dù cần thêm nghiên cứu ở người, nguy cơ này không thể xem nhẹ.

3.3. Gây ảnh hưởng đến thai nhi và trẻ nhỏ

Thai nhi và trẻ sơ sinh là đối tượng đặc biệt nhạy cảm với BPA do hệ miễn dịch và hệ thần kinh chưa phát triển hoàn chỉnh. BPA có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ, làm thay đổi hành vi và khả năng nhận thức ở trẻ. Một số nghiên cứu còn liên hệ BPA với nguy cơ tăng động giảm chú ý (ADHD) và các rối loạn phát triển thần kinh khác. Do đó, việc tránh BPA là rất quan trọng trong giai đoạn mang thai và nuôi con nhỏ.

3.4. Tác động đến tim mạch và nguy cơ tiểu đường

BPA không chỉ ảnh hưởng đến hệ sinh sản mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe tim mạch. Một số nghiên cứu cho thấy BPA có thể làm tăng huyết áp, gây rối loạn chuyển hóa và tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Ngoài ra, nó còn có liên quan đến tình trạng kháng insulin, một yếu tố dẫn đến tiểu đường tuýp 2. Người lớn tuổi, người béo phì hoặc có bệnh nền nên đặc biệt cẩn trọng với BPA.

Lưu ý quan trọng: Mức độ phơi nhiễm BPA an toàn vẫn là chủ đề tranh cãi giữa các tổ chức y tế và chính phủ. Tuy nhiên, xu hướng chung là giảm thiểu tối đa sự tiếp xúc với hóa chất này, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

4. BPA xâm nhập vào cơ thể con người như thế nào?

Nguồn tiếp xúc phổ biến nhất với BPA chính là thông qua đường ăn uống. Chất này thường có mặt trong các loại chai nhựa, hộp nhựa đựng thực phẩm, lon đồ hộp và cả bình sữa làm từ nhựa polycarbonate. Trong quá trình sản xuất, không phải toàn bộ lượng BPA đều được liên kết chặt với vật liệu nhựa. Điều này khiến một phần BPA có thể giải phóng ra ngoài, đặc biệt khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, thực phẩm có tính axit hoặc khi vật chứa đã bị trầy xước, cũ kỹ. BPA sau đó sẽ thẩm thấu vào thực phẩm, nước uống và đi vào cơ thể khi chúng ta tiêu thụ.

Một nghiên cứu cho thấy nồng độ BPA trong nước tiểu của người tham gia giảm tới 66% chỉ sau 3 ngày khi họ loại bỏ hoàn toàn thực phẩm đóng gói khỏi chế độ ăn. Trong một thử nghiệm khác, những người dùng súp đóng hộp mỗi ngày có lượng BPA trong cơ thể cao hơn đến 1.221% so với nhóm ăn thực phẩm tươi. Điều này cho thấy việc sử dụng thực phẩm đóng hộp hoặc tiếp xúc với vật liệu chứa BPA có ảnh hưởng trực tiếp và nhanh chóng đến mức độ BPA tích tụ trong cơ thể.

Không chỉ người lớn, trẻ nhỏ và thai nhi cũng là đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi BPA. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nồng độ BPA ở trẻ bú mẹ thấp hơn đến 8 lần so với trẻ bú bình nhựa có chứa BPA. Ngoài ra, BPA cũng có thể xâm nhập qua da khi tiếp xúc với hóa đơn in nhiệt hoặc qua đường hô hấp trong môi trường chứa bụi nhựa. Vì vậy, việc hạn chế sử dụng sản phẩm chứa BPA, ưu tiên thực phẩm tươi sống là giải pháp quan trọng để giảm thiểu rủi ro sức khỏe do BPA gây ra.

5. Làm gì để hạn chế tác hại của BPA?

Lựa chọn sản phẩm kKhông chứa BPA (BPA-Free)

Khi mua bình nước, hộp đựng thực phẩm hoặc đồ dùng nhà bếp, hãy tìm kiếm các sản phẩm được dán nhãn "BPA-Free". Bạn nên ưu tiên sử dụng các vật liệu thay thế an toàn như thép không gỉ, thủy tinh, hoặc nhựa Tritan, một loại nhựa không chứa BPA.

Tránh dùng nhựa trong điều kiện nhiệt độ cao

Hạn chế sử dụng các hộp nhựa chứa BPA để đựng thực phẩm nóng hoặc khi cho vào lò vi sóng. Cũng cần tránh để chai nhựa chứa BPA dưới ánh nắng mặt trời trực tiếp hoặc trong môi trường có nhiệt độ cao.

Hạn chế tiêu thụ thực phẩm đóng hộp

Khi có thể, hãy chọn thực phẩm tươi hoặc đông lạnh thay vì thực phẩm đóng hộp, vì lớp lót trong lon thường chứa BPA. Nếu mua thực phẩm đóng hộp, hãy tìm các sản phẩm có nhãn "BPA-Free" trên bao bì.

Sử dụng sản phẩm an toàn cho trẻ em

Khi lựa chọn bình sữa, núm ti giả hoặc đồ chơi cho trẻ em, hãy chọn những sản phẩm làm từ vật liệu không chứa BPA. Đừng quên kiểm tra nhãn mác sản phẩm để đảm bảo an toàn cho bé.

 Vệ sinh đúng cách

Khi rửa các sản phẩm nhựa, hãy sử dụng nước ấm và xà phòng dịu nhẹ, tránh các chất tẩy rửa mạnh có thể làm tăng nguy cơ BPA rò rỉ. Không nên sử dụng máy rửa chén cho các sản phẩm nhựa chứa BPA để đảm bảo an toàn.